Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’nde yüksek tansiyon! İYİ Parti Meclis Sözcüsü Mehmet Temirtaş söz alarak belediye yatırımlarını geldiği noktayı sordu. Temirtaş; “öncelikle bu çalışmaları hazırlayan, katkı koyan değerli bürokratlara, komisyonda çalışmalara katılan meclis üyelerine teşekkür ediyorum.

Bugün kadim şehir Bursa’nın 2022 yılını konuşacağız.

Bursa’yı tarif etmek isterseniz nasıl edersiniz bir düşünelim.

Bursa; Bitinya, Roma, Selçuklu, Bizans ve Osmanlı’nın sayısız izlerini taşıyan, Tarih ve imparatorluklar şehridir

Külliyeler şehridir; Sultan Orhan Gazi’den itibaren şekillenen ve Unesco Kültür Mirası listesine aday olan Tarihî Çarşı ve Hanlar Bölgesi’yle, tarihî İpek Yolu üzerinde alışveriş ve Tekstil şehridir;

Hacivat Karagöz’üyle, Kılıç – Kalkanıyla Kültür şehridir;

Uludağı, yaylaları, mağaraları, gölleri, şifalı su kaynakları, kanyonları, ormanları, akarsuları ve şelâleleriyle, yemyeşil bitki örtüsüyle Doğa şehridir;

Termal sularıyla ve kaplıcalarıyla, yazın denizi kışın kayağıyla bir turizm şehridir. Şeftali, siyah inciri, zeytiniyle Tarım şehridir. Şairlere şiir yazdıran, evliyalara ebedi istirahat gâh olan, işgal edilince Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün meclise siyah örtü serilmesine vesile olan şehirdir bursa. Bu listeyi uzatmak mümkündür. Bu girizgâhın sebebi nedir derseniz?

Yıllardır şehrimizi markalaştırmaya uğraşıyoruz. 2022 yılında Bursa’mızı tüm dünyaya tanıtmak için elimize bir fırsat geçti. Eylül ayında Türk Dünyası Kültür Başkenti seçilen şehrimizi el birliğiyle vitrine çıkarmamız için olağanüstü çaba göstermeliyiz. Bursa’nın bütün dinamiklerini işin içine katarak 2022 yılını iyi değerlendirmeliyiz.

2022 yılı mali açıdan öncelikle vatandaşımızdan başlayarak, devletin her kurumunu ve bizlerinde sorumluluk alanımızda olan belediyeleri zorlayacak gibi gözüküyor. Bütçe tekliflerinin eylül ayından beri oluşturulmuş olması son günlerde yaşanan kur hareketliliğinin fiyatlara olumsuz yansımalarının çokta aktarılamadığı bir bütçeyi konuşuyor ve planlıyor olacağız.

Bütçemiz 3.570.000.000 TL gider, 3.450.000.000 TL gelir ile +120.000.000 TL finansmanla oluşturulmuş. 800.000.000 TL yeni borç yükü yaratacağımız ama 270.000.000 TL dış borç ile 410.000.000 TL iç borç ödeyeceğimiz bir 2022 yılı öngörümüz var. Bütçemizin %22 borçlanma ile oluşturulmuş olması sıkıntılıdır. Tek iyi tarafı iç borçlanma yapacak olmamız endişelerimizi biraz azaltmaktadır. Yine de 680.000.000 TL borcumuzu 800.000.000 TL borç alarak ödüyoruz.

Gelirler kısmını incelediğimizde iki tane sıkıntılı konu karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan birisi sermaye gelirleri kalemimizde yer alan taşınmaz mal satış gelirlerimizdir. 2021 yılında yaklaşık 300.000.000 TL’lik taşınmaz satışı bütçemize koymamıza rağmen ilk 6 ayda % 1 kadar bir satış gerçekleşmiş. Buna rağmen bütçemizi denklerken yine 250.000.000 TL’lik bir taşınmaz sayışı öngörüyoruz. Geçmiş verilere baktığımızda bu da olası gözükmüyor.

Yine bir diğer gelir kalemi de. Alınan bağış ve yardımlar. 2021 bütçesinde 30.000.000 TL öngörülen bu kalem 6 aylık gerçekleşme de 35.000.000 TL gözükürken mali yılda bu geliri 158.000.000 TL tahmin etmişiz. Diğer gelir kalemlerinde benzer öngörüler görülmektedir.

Gelirler kısmında 800.000.000 borçlanma 250.000.000 TL arsa satışı 5.000.000 TL araç satışı toplamda 1055.000.000 TL bunlardan oluşuyor.

Giderler bütçesine de değinecek olursak;

Bu sene yatırım giderlerimiz 1.227.000.000 TL öngörülmüş. Ödediğimiz borçla hemen hemen eşdeğerde. Yine de yatırımlara ayrılan giderlerimizin %34’ünü oluşturuyor. Ulaşım Yatırımlarına baktığımızda yeni yol açılmasına ayrılan payın 20.904.000 TL olması ama kavşak yapılması imalatına ise 133.000.000 ayrılması ulaşımda çözümsüzlüğün devam edeceğinin ispatıdır.

Halen alternatif yol ya da güzergâhlarla ilgili köklü bir çalışmanın yapılmıyor olması halen çözümün kavşak çalışmalarında aranması anlaşılır gibi değildir. 2 yılda ulaşım problemini çözeceğinize söz verdiniz. Ak parti 17 yıldır bu şehri yönetiyor. Anlaşılan o ki bir o kadar zamanınız olsa yine de ulaşım problemini çözemeyeceksiniz.

Bakın geçenlerde geçmiş dönem Ak Parti de bursa milletvekilliği yapmış,  bakanlık yapmış sayın Faruk Çelik ne diyor;

“Nerede hızlı tren? Ben yaptırdım ihalesini. 10 yıl oldu demiryolu Bursa’ya hala gelecek. ‘Şehir hastanesini Yıldırım’da yapacaksınız. Batıya yıkmayın her şeyi’ dedim. Hastaneyi götürdüler ucube bir yere koydular. Şimdi tam 2 katrilyonluk ihale yapıyorlar demiryolunu hastaneye ulaştırmak için. Hastanenin maliyeti ne kadar? 1 milyar. Yapılacak yolun maliyeti ne kadar 2 milyar, yazık değil mi bu milletin iki milyar lirasını çarçur ediyorsun. Projelerin bir tanesi değil ki, hepsi yanlış yapılmış” işte bu itiraf ulaşımı neden çözemediğinizin de ispatıdır.

Halen t2 hattının bitirileceği tarihi bilmiyoruz. 2015 yılında 133.000.000 TL ihale eden bu hattın en son açıklamanızda bu yılın sonunda hareket edeceğini göreceğimizi söylediniz. Ama halen bütçeden buraya 158.500.000 TL kaynak ayırıyoruz. Burada ki son durum nedir? Emin olun merak ediyoruz.

Faiz giderlerimiz 318.000.000 TL bütçemizin yaklaşık %9’u hala faize gidiyor.

Değerli arkadaşlar bütçe incelemelerinde dikkatimizi çeken ve merak ettiğimiz bazı soruları da müsaadenizle sormak istiyorum.

• Genel sekreterlik bütçesinde geçen yıla oranla % 93,6 lük artışla 5.000.000 TL olmuş. Artışın sebebi nedir?
• Özel Kalem bütçesinde % geçen yıla oranla % 61,4 lük artışla 14.279.000 TL olmuş. Bu artış Türk Dünyası Kültür Başkenti çalışmalarında kullanılmak üzere yapılmış bir düzenleme midir?
• Cari transferler kaleminde bütçe %34,1 lik bir artışla 62.961.000 TL’ye çıkmış. Bu başlıkta dernek, birlik, kuruluş vb. yapılan transfere 25.000.000 TL ayrılmış. Burada ki transferlerde kriterlerimiz nedir?
• Sermaye transferleri kalemine %25 lik artışla 124.500.000 TL ayrılmış. Ayrılan bütçe Şirketlerimizde sermaye artışlarına devam edeceğimizi mi gösteriyor?
• İnsan kaynakları dairesi bütçesinde görev zararı 13.441.000 TL ayrılmış. Bunun içeriği nedir?
• Bilgi işlem dairesi bütçesinde 2021 yılında menkul mal alımlarında ayrılan 10.000.000 TL bütçenin 6 ayda 376.000 TL’si kullanılmış. Mali yılda bütçede buraya 4.150.000 TL ayrılması ihtiyaçların giderilmememesin lamına mı geliyor?
• Hukuk müşavirliği bütçesinde görev giderlerinde %116’lık ciddi bir atış var. Aynı zamanda 6 aylık gerçekleşmelerde yüksek gözüküyor. Bunun sebebi nedir?
• Çevre koruma ve kontrol dairesi bütçesinde kirliliğin azaltılması hizmetleri kaleminde 11.294.000 TL’lik bütçenin 2.451.000 TL kullanılmış olmasına rağmen mali yılda %45’lik artışla 16.387.000 TL’ye, Aynı şekilde müteahhitlik hizmetlerinde 5.000.000 TL’lik bütçenin 6 aylık gerçekleşmede hiç kullanılmamış olmasına rağmen mali yılda %56’lık artışla 7.795.000 TL’ye çıkmasının gerekçesi nedir?
• Destek hizmetleri daire başkanlığında 6 aylık bütçe gerçekleşmesi yüksek olmasına rağmen, geçen yıla göre hizmet alımlarında %36’lık, müteahitlik hizmetlerinde %44’lük düşüşün gerekçesi nedir?
• Fen işleri dairesi başkanlığında
  • Mal ve hizmet alımlarında 3.000.000 TL’lik bütçenin 7.430.000, Dayanıklı mal ve tük. alımlarında 88.000 TL’lik bütçenin 5.000.000 TL’ye çıkmasının sebepleri nedir?
  • Bu arada dip not olarak, Fen işleri bütçesinde 2011’den beri bütçe ayırdığımız Bursa stadyumunun bu sene bütçede yer almaması ve tarihi yer alımlarına ayırdığımız 36.520.000 TL’lik bütçe sevindirici iki noktadır.
• İtfaiye dairesi bütçesinde taşıt alımlarına ayırdığımız bütçe ilk 6 aylık dönemde kullanılmamış gözüküyor. Mali yılda yine 25.000.000 TL bütçe ayırdık. Son durum hakkında bilgi verilirse iyi olur.
• Kültür ve sosyal işler dairesi bütçesi %19’luk bir artışla 70.000.000 TL olmuş. Türk dünyası Kültür başkenti faaliyetleri kapsamında 2022 bütçesini daha yüksek olmasını beklerdik.
• Sağlık dairesi başkanlığı bütçesi %18,5’luk artışla 140.000.000 TL ulaştı. Pandemi devam ettiği müddetçe bütçe artmaya devam edecek. Müteahhitlik hizmetlerinde 2021 bütçesinde tıbbi malzeme ile zirai malzeme alımında bir karışıklık mı oldu. Bu yıl rakamlar tersine dönmüş durumda?
• Sosyal hizmetler dairesi başkanlığı bütçesinde %52’lik ciddi bir artış var. Bütçe kalemlerini incelediğimizde diğer sosyal amaçlı transferler kaleminde %222 lik bir artışla 40.253.000 TL ulaşan bir bütçe görüyoruz. Bunun sebebi yaşanan ekonomik krize paralel hane halkına yapılan yardımların artırılması mıdır?
• Basın yayın ve halkla ilişkiler dairesi başkanlığı bütçesi %30’luk bir artışla 46.000 TL’ye çıkarılmış. Burada alt kalemlerde müteahhitlik hizmetleri 22.238’den mali yılda 7.820.000 TL’ye düşürülmüş, diğer hizmet alımları 925 TL’den 28.094.000 TL’ye çıkarılmış. Bu değişikliğinin sebebi nedir?
• Park ve bahçeler dairesi başkanlığı bütçesinde %32’lik ciddi bir artış var. 250.000.000 TL’lik bütçenin 122.000.000 TL’sinin hizmet alımında olması yüksek geldi. Bu daire başkanlığında çalışan işçilerin istihdamının Tarım A.Ş. tarafından sağlanıyor olması bu giderlerin düşmesi gerektiği kanaati oluşturmuştu. Bu artışın sebebi nedir?
• Deprem risk yönetimi ve kentsel iyileştirme dairesi bütçesinde kamulaştırma giderleri 6 aylık gerçekleşmede 2424 TL iken 23.000.000 TL bütçe ayrılmış. Bir de etüt proje bilirkişi ekspertiz ücretleri cari yılda 368.000 TL iken 6 aylık gerçekleşme olmamasına rağmen mal yılda 19 kat artırılarak 6.579 TL olmasının gerekçeleri nedir?İYİ Parti Grubu adına BUSKİ’nin 2022 Mali Yılı bütçesi ile 2022 yılı performans programı hakkında söz almış bulunmaktayım.

  Dün bölgemizde sert esen Lodos rüzgârının yaşattığı felaketler neticesinde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza yüce Allah’tan rahmet, ailelerine başsağlığı dilerken yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Zarara uğrayan vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyorum.

  Kıymetli Arkadaşlar öncelikle bu çalışmaları hazırlayan, katkı koyan değerli bürokratlara teşekkür ediyorum.

  Maalesef covid -19 pandemisi gölgesinde geçirdiğimiz bir yılın sonunda yeni bir yılın bütçesini konuşmak için meclisteyiz. Bursa belediye meclisi olarak bu dönemde elimizden geldiğince vatandaşlarımızı rahatlatacak kararları birlikte aldık. Onlara giden hizmetlerin aksamaması için özveriyle işlerini yapan çalışanlarımıza teşekkür ederiz.

  Her sene bütçe görüşmelerinde klasik olarak Bursa’da su pahalı mı değil mi tartışmaları olur. Biz muhalefet olarak pahalı deriz, siz iktidar olarak ucuz olduğunu iddia edersiniz. Bir gerçek var ki su faturaları ucuzladı. Ama su ucuzladı mı? Hayır?

  Büyükşehir belediyesinin toplamakta yasal olarak yükümlü olduğu katı atık bedellerini su faturalarından çıkararak faturaları düşürdük. Ama ilçe belediyelerini de biraz zora soktuk. Sonuçta vatandaş bundan memnun kaldı mı? Evet kaldı.

  Yeri gelmişken bir hatırlatma da yapalım. Biz İYİ Parti meclis üyeleri olarak 2019 yılında bir önerge vermiştik. Bu önerge vatandaşlarımıza insani su hakkı olan bir miktar suyu sadece yarım ton suyu ücretsiz verilmesini teklif ettik. 2 yılı aşkın süredir bu konu maalesef komisyonda hala bekletilmektedir. Biz beklerken İstanbul belediyesinde 2 yıl aşkın zaman bu haktan faydalandırıldı. Hem de her 2,5 ton suyun 0,5 litresi bedava verilerek.

  Tabi bizim komisyonda bu konu beklerken sayıştay bu uygulamayı denetim raporunda yasaya aykırı bularak kaldırılmasını istedi. Ak Partili meclis üyeleri ne yaptı? Bu uygulamanın devam etmesi için önerge verme kararı aldı. Sevgili Ak partili meclis üyelerine duyurulur. Benzer bir teklifi sizden de bekliyoruz.

  2022 yılı gelir hedefi 1.700.000.000 ve gider hedefi 359.000.000 TL finansman ile 2.059.000.000 TL konmuş olması son yıllarda olumlu giden borçlanma pozisyonumuzu zora sokacak gibi gözükmektedir. 2022 yılı bütçesinde 52.575.000 TL geri ödemesi olan 309.000.000 TL olan dış borçlanmanın yanında 129.700.000 TL si ödemesi olan 232.775.000 TL iç borçlanma öngörülmektedir.

  Yani reelde borcumuzu borçla ödeyerek 541.775.000 TL daha borçlanıyoruz. Rakamları değerlendirdiğinizde yaptığımız bütçenin %26,30’u yeni borçlanmadan oluşuyor.

  Ama bir de madalyonun başka bir yüzü de var. O da maalesef ülkemizde son günlerde yaşanan ekonomik çıkmazdır. Bu bütçe planlanırken döviz kurları ile şu anki döviz kurları arasında %40’ın üzerinde artış var. Bu şartlarda bu dış borçlanma maliyetini karşılamak mümkün olmayabilir. Bu olumsuzluklara rağmen gider bütçesini %60 gibi rekor bir düzey de artırmış olmamız manidardır.

  Gelir kalemlerini incelediğimizde gözümüze çarpan bazı konuları bürokrat arkadaşlarımız cevaplarsa memnun oluruz.

  • Altyapı uygunluk görüşü gelirleri kaleminde 2021 yıl sonu beklentisi 488.000 TL iken 2022 mali yılı öngörüsü yaklaşık 25 katı ile 12.490.000 TL tahmin edilmesinin sebebi nedir?
  • GES elektrik enerji geliri yılsonu beklentisi 351.000 TL iken mali yıl beklentisi 1.000.000 TL aynı şekilde HES elektrik enerji geliri yılsonu beklentisi 2.922.000 TL iken mali yıl öngörüsü 7.000.000 TL tahmin edilmiş.
  • Çamur arıtma Enerji geliri yılsonu beklentisi 4.706.000 TL iken bu defa tersine mali yıl öngörüsü 3.452.000 tahmin edilmiş.
  • Sözleşmeye kaynak suyu kira gelirleri yılsonu beklentisi 110.621.000 TL iken mali yıl öngörüsü 59.540.000 TL tahmin edilmiş.
  • Aynı şekilde sözleşmeye bağlı su gelirleri yılsonu beklentisi 18.984.000 TL iken mali yıl öngörüsü 8.330.000 TL tahmin edilmiş. Bu düşüşlerin sebebi nedir?
  • Su şişeleme tesisi kira geliri 2021 yılı bütçesinde 2.154.000 TL tahmin edilirken yılsonu beklentisi 158.000 TL civarında olmasına rağmen mali yılda 2.370.000 TL tahmin edilmesinin gerekçesi nedir?
  • İdari ceza geliri geçen yıl beklentimiz 99.000 TL iken 6 aylık gerçekleşmeye bakarak yılsonu beklentisi 7.533.000 TL olmuş. Öncelikle bu artış neden kaynaklanmakta ve mali yılda bu beklenti niçin 300.000 TL tahmin edilmiştir?

  Gider bütçesini değerlendirmek gerekirse an itibariyle maliyetlerin ciddi bir şekilde arttığı ülkemiz şartlarında bütçe denkliği sağlamanın olası olmadığını öngörebiliriz. Elektrik maliyetlerinin, yakıt maliyetlerinin bu kadar arttığı bir yılsonunda yeni yılın pek iç açıcı geçmeyeceği malumunuzdur.

  Taşıt kiralama giderlerimiz bütçede her geçen gün azalıyor olması memnuniyet verici olsa da artık rantabl olmadığını hepimiz biliyoruz. BUSKİ ninde artık taşıt alımlarına ağırlık vererek taşıt kiralama giderlerini minimuma indirmesi gerekmektedir.

  Bu yıl birçok köy gezimizde bize iletilen problem sulama göletleri ile ilgili idi. Mevsimin kurak geçmesi zeytin hasadında kalitenin düşmesine sebebiyet verdi. Gelinen noktada özellikle zeytin üretiminin yoğun yapıldığı Osmangazi, Gemlik, Orhangazi’de sulama göletlerinin revizyonu sorunu bizlere iletildi. Kısmen DSİ’ninde muhatap olduğunu bildiğimiz bu konuda yapılan ve yapılacak olan çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz?

  Gider bütçesi ile ilgilide bazı tespitlere değinerek bilgi almak istiyorum.

  • Geçen yıl ki bütçe kitapçığında insan kaynakları ve eğitim dairesi başkanlığı ödenek cetvelinde hizmet alımı suretiyle çalışacak personele ödenecek kıdem tazminatına hiç ödenek koymamış iken bu yılki kitapçıkta 4.000.000 TL ödenek vermişiz gibi gözüküyor. 877.000 TL 6 aylık ödeme yapmışız. Bu yıl bu kaleme 6.000.000 TL ayırmışız. Sebebini açıklaya bilir misiniz?
  • Destek hizmetleri daire başkanlığı bütçesinde ilan giderleri 6 aylık gerçekleşmesi 565.000 TL iken mali yılda 700.000 TL beklenti konulmuş, neden düşük tutuldu?
  • Arıtma tesisleri daire başkanlığı ödenek cetvelinde içmesuyu arıtma tesisi onarım ve yapım işine bu yıl 8.000.000 TL bütçe konulmuş, 6 aylık harcama 1.565.000 TL iken yeni yılda 800.000 TL gibi çok düşük bir bütçe konulmasının sebebi nedir?
  • Doğanköy ve görükle terfi merkezi yapım işi ile Mudanya DDD hattı yapım işinde 2020 yılında bütçe ayrıldı harcama ama yapılmadı. Son iki bütçede bu kaleme ödenek ayrılmamış gözüküyor. Bu terfi merkezlerini askıya mı aldık?
  • Bazı kalemlerde örneğin Orhangazi AAT kapasite artıtım işinde olduğu gibi 3 ayrı satırda bahsediliyor. Buna açıklık getirebilirmisiniz?
  • Abone işleri daire başkanlığı bütçe teklifinde aynı zamanda bir çok dairede rastladığımız diğer görev giderleri kalemi nedir? 2021 yılında 7.400.000 TL ayırdığımız bu kaleme mali yılda 12.000.000 TL ayırmamızın sebebi nedir?

  Geçen sene ve bir önceki sene yaptığım eleştiriyi tekrar etmek istiyorum. Ödenek cetvellerinde daire başkanlığına bağlı hangi müdürlüğün tekliflerinin olduğu belli değil. Onlarca yerde temel maaş yazıyor. Hangi müdürlüğe ait bilinmiyor. Bunları düzeltmenizi istemiştik.

  Performans programına baktığımızda sağlıklı su temini ile ilgili geçen sene koyduğumuz hedeflerin üzerinde bir yılsonu beklentisi gözüküyor. Tarımsal sulama göleti projesi ve tesisi yapılmasına ayrılan kaynakların artırılmış olması memnuniyet vericidir.

  Keza kayıp-kaçak su oranında da hedeflere yakın seyrediyoruz. 3 merkez ilçe hariç burada harcadığımız maliyet ile elde ettiğimiz gelirin kıyaslaması nasıl? Bilgilendirme yapabilir miyiz? Sayaçları yenileme oranında hedefin biraz gerisindeyiz gibi gözüküyor. Sayaç takma günü performansımız düşük seyrediyor bunun nedeni nedir?

  Sayın başkan; değerli meclis üyeleri bu duygu ve düşüncelerle konuşmama son verirken bütçeyi genel olarak incelediğimizde tahmin edilen bütçe gelirlerimizin gerçekçi olmadığı gibi yaşanan ekonomik gerçekleşmelerin olumsuz etkileri ile birlikte bütçe hedeflerinin sapacağı düşüncemiz hâkimdir. İYİ Parti grubu olarak oyumuzu olumsuz yönde kullanacağımızı belirtirken 2022 BUSKİ bütçemizin Bursa’mıza hayırlar getirmesini temenni ederim. ” ifadelerini kullandı.