Olay Gazetesi Yazarı Mustafa Özdal’ın Pazartesi Söyleşileri’ne konuk olan Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi eski Başkanı Füsun Uyanık, kent gündemine dair önemli açıklamalar yaptı.

Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı 2040 Çevre Düzeni Planı’nı inceleyen şehir plancısı Füsun Uyanık, kent anayasası olmaya aday taslakla ilgili önemli detaylar verdi. Uyanık, taslak halindeki 2040 Çevre Düzeni Planı’nda Yunuseli Havaalanı arazisinin aynen korunduğunu belirterek, “Planda o bölgeyle ilgili bir imar alanı görünmüyor” dedi.

Bursalıların merakla beklediği uydu kentlerle ilgili de bilgi veren Uyanık, 2040 Çevre Düzeni Planı’nda 6 ilçede uydu kentlerin kurulmasının planlandığını belirtti. Uyanık, Osmangazi, Nilüfer, Kestel, İnegöl, Gemlik ve Karacabey’de toplamda 330 bin yeni nüfus öngörüldüğünü kaydetti. Uyanık, plan geçtikten sonra müdahalelerin olmaması için siyasi iradenin dik durması gerektiğini sözlerine ekledi.

Pazartesi Söyleşileri’ne konuk olan Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi eski Başkanı Füsun Uyanık, kent gündemine dair önemli açıklamalar yaptı.

Uyanık, Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı 2040 Çevre Düzeni Planı taslak çalışmasını inceleyip, önemli detaylara dikkat çekti.

Yunuseli Havalanı ve uydu kentlerle ilgili bilgiler veren Uyanık, plana dair uyarı ve önerilerini de paylaştı.

“100 DAVA AÇTIK HEPSİNİ KAZANDIK”

Şehir Plancıları Odası başkanlığı döneminizde hayli aktiftiniz. Neler yapıyorsunuz, kent gündemini takip ediyor musunuz?

Kamudan emekli olduktan sona özel çalışıyorum.  A grubu şehir plancısı olduğum için kişisel firmam var. Ayrıca Bursa Teknik Üniversitesi’nde 2 ders veriyorum. Kent gündemini yakından takip ediyorum.

Oda başkanlığı döneminizin bilançosu var mı elinizde? Mesela kaç projeye dava açtınız, kaçını iptal ettirdiniz?

Yaklaşık olarak 100 adet dava açtık ve hepsini kazandık. Genelde de dava açtığımız projeler iptal oldu.

Peki, dava açtığınız projelerin sahipleriyle karşılaşıyor musunuz? Tepki veriyorlar mı?

O zamanlarda da bilgilendirme yapıyorduk onlara. Hem kurumları, hem siyasi partileri hem de plan müelliflerini bilgilendiriyorduk. Bugün yüz yüze geldiğimiz zaman  da anlatıyorum ve tepki de almıyorum. O dönemde de almamıştım. Çünkü biliyorlardı konuları.

“CHP ÜYESİYİM AMA AKTİF SİYASET DÜŞÜNMÜYORUM”

Yine o yıllarda en çok İnşaat Mühendisleri Odası eski Şube Başkanı Necati Şahin ile işbirliği yapıyor, ortak açıklamaların altına imza atıyordunuz. Şahin ile görüşüyor musunuz?

Sayın Şahin ile görüşüyor, kente dair konuşuyoruz. Aksaklık olduğunda da  oda başkanlarını bilgilendiriyoruz.

Necati Şahin siyasete girdi biliyorsunuz. Siz siyasete girmeyi düşünmüyor musunuz?

Ben zaten CHP üyesiyim. Aktif siyaseti düşünmüyorum ama CHP’li arkadaşlarıma, kentle ilgili bir proje olduğunda  bilgilendirme yapıyorum.

Oda başkanlığı döneminden bugüne kentin gelişimini nasıl görüyorsunuz? Uyarılarınız dikkate alındı mı?

Yerel yönetimlerin plan değişiklikleri olsun, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın  yaptığı işler olsun takip ediyorum. Tabii ki dikkate alınanlar var.

“0,50 EMSAL UYGULAMASI YEŞİL ALANLARI AZALTTI”

Bursa’da kişi başına düşen ortalama yeşil alan sadece 4,3 metrekare. Almanya ve İtalya’da ise 15 metrekare. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yönetmeliğine göre bir şehirde kişi başına yeşil alan miktarı 15 metrekare olması gerekir. Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiye ettiği ‘aktif yeşil alan’ oranı ise kişi başına en az 9 metrekare. Yani Bursa, hem Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hem de Dünya Sağlık Örgütü kriterlerini tutturamıyor. Bu durumu nasıl yorumluyorsunuz?

Belediyelerin çok ciddi anlamda kamulaştırma yapmaları gerekir. Ama öncelikle 2020 Çevre Düzeni Planı’nın dikkate alınıp, aktif yeşil alanların şehir merkezlerinde oluşturulması için ilkelerin konulması gerekir. Tabii bu zaman gelene kadar belediyelerin yaptığı plan değişikliklerinde, yeşil alanların kaldırılıp yerine, konut ve ticaret alanların konulduğunu gördük. Özellikle, Büyükşehir Belediyesi eski yönetiminin  0,50 emsal adı altında yaptığı kentsel dönüşümlerde yeşil alan miktarı azaldı, sosyal donatı alanları projelere konulmadı.

2040 PLANI’NA ÖNERİLER

Büyükşehir Belediyesi 2040 Çevre Düzeni planı hazırlıyor. Taslak plan, kurumlara ve meslek odalarına yollandı. Öyle anlaşılıyor ki Bursa’nın şehir anayasası niteliğindeki üst ölçekli planı, ortak akıl ile hayata geçecek. Sizin planla ilgili önerileriniz nelerdir?

Bir kere usul yönünden sıkıntı var. Plandan kurumların ne zaman haberi oldu? Taslak planlar gönderildiği zaman. Oysa önce Karayolları, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, DSİ, Tarım Bakanlığı gibi yatırımcı kurumların projelendirdikleri yatırımlarının bilinmesi gerekirdi ve bunların plana yansıması şarttı. Biz anlıyoruz ki planlar gönderilmiş ondan sonra kurumlar görüşlerini söylemişler ama bir fizibilite çalışması yok. İptal edilen mahkeme kararlarının planlara işlendiğini görüyoruz. BESOB’un Çatatepe Esnaf Sanayi Sitesi gibi. Bu projeye biz 6-7 dava açmıştık. KOTİYAK, TOGG gibi plan değişiklikleriyle hayata geçirilmek istenen projelerin 2040 Çevre Düzeni Planı’na  işlendiğini görüyoruz. Depremsellikle ilgili Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın ve taşkın alanların plan üzerinde gösterilmediğini görüyoruz. Önerilerimi söyleyeyim.  Öncelikle Bakanlık düzeyinde tüm teknik ekibin bir araya gelip, 2040’a kadar yapılması planlanan  projelerin görüşülmesi, ardından Bursa halkı ve meslek odalarıyla birlikte konuşulması gerekir. Konuşulduktan sonra oluşacak taslak karşısında, siyasi irade dik durmalı. Yani planın korunması ve delinmemesi gerekir.  Bakanlıkların da plana müdahale etmemesi lazım.  Bursa, sadece il bazında düşünülmemesi gereken bir kent. Çevresindeki İstanbul Yalova, Kütahya,  Bilecik, Eskişehir, Balıkesir ve Çanakkale Çevre Düzeni Planı ile irdelenip, 2040 Çevre Düzeni Planı’na veri teşkil etmeli.  Mesela Çanakkale’de köprü yapılıyor. Köprünün Bursa’ya etkisini 2040 Çevre Düzeni Planı’nda görmemiz gerekir. Her gün  kurumlarla toplantı  yapılmalı. Siz kentin anayasasını yazıyorsunuz. Bursa tarım şehri mi, yoksa hizmet, sanayi veya turizm kenti mi olacak? Buna karar verilmesi lazım ama taslak planda bu sorunun yanıtı yok.

İŞTE UYDU KENTLER

2040 Çevre Düzeni Planı’nda uydu kentlerin yerleri belli mi?

İlçe bazında belirlenmiş ama sanırım spekülasyona uğramaması için noktasal bazda detay verilmemiş taslak planda. Kestel’de 150 hektar üzerine 20 bin nüfus, Nilüfer’de 200 bin hektar üzerine 60 bin nüfus, Osmangazi’de 100 hektar üzerine 30 bin nüfus. Gemlik’te ve İnegöl’de  50 hektar üzerine 10 bin nüfus,  Karacabey 1. Bölge’de 100 hektar üzerine 100 bin, 2. Bölge’de 100 hektar üzerine 100 bin olmak üzere 200 bin nüfus öngörülmüş. Uydu kentlerin bu saydığım ilçelere kurulacağı söylenebilir. Planda, bu yerlere ek nüfus geleceği belirtilmiş.

Planda, 2040’ta Bursa’nın nüfusu ne kadar öngörülüyor 

4 milyon 71 bin 711

“YUNUSELİ KORUNUYOR”

Yunuseli Havaalanı tartışmaları sürüyor. Bu alanın imara açılacağı iddiaları söz konusu. Yunuseli Havaalanı arazisi, 2040 Çevre Düzeni Planı’na nasıl işlenmiş?

Yunuseli Havalanı aynen korunuyor bu plana göre. Yani  orada bir imar alanı görünmüyor.

Doğanbey konutlarının traşlanması veya yıkılması gündeme geldi. Bu konutlarla ilgili bir karar alınacağını düşünüyor musunuz?

Böye bir şey olabileceğini düşünmüyorum. Analiz yapmadan bir şey söyleyemem. Teknik olarak traşlanması gerekir ama bununla ilgili bir çalışma yok. Plan değişikliği yapılması gerekir ilk etapta. Bölgeye ait plan notlarında değişiklik yapılması gerekir.

Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Spor Salonu başta olmak üzere birçok projeyi yarışmaya açtı. En önemli işbirlikçisi de Mimarlar Odası Bursa Şubesi. Bursa’nın önemli projelerinin yarışma ile belirlenmesini nasıl yorumlarsınız?

İyi bir şey ama çıkan ürüne ve  hayata nasıl geçtiğine bakmak lazım. Her yeri de yarışmaya açmak doğru değil. Planlama açısından önce oturması gereken yerler var. Önce yarışma açılıyor, sonra plan değişikliği yapılıyor. Oysa önce kentin bütününde bir analiz yapılması gerekir veya alanın bütününde. Oradaki analizler yapıldıktan sonra projenin yarışmaya açılması lazım.

Yılların hayali Tarihi Hanlar Bölgesi’nin gün yüzüne çıkarılması için çalışmalar başladı. Bu bölgedeki çalışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Hanlar Bölgesi önemli denilse de geçmiş yıllarda yapılan  plan değişiklikleriyle, çevresindeki yapıların katları arttırıldı. Sadece alanı esas alırsanız tamam ama Hanlar Bölgesi’ni çevresiyle birlikte düşünmek lazım.

“4 İLÇE BELEDİYESİ’NDE ŞEHİR PLANCISI YOK”

Yerel yönetimlerdeki şehir plancısı sayısı yeterli mi?

Yeterli değil. Çünkü planlama olayı, sadece plan değişikliğinden ibaret değil. 17 ilçe belediyemiz  var ama şehir plancısı sayısı yeterli değil. Orhaneli, Harmancık, Kestel ve Büyükorhan’da şehir plancısı hiç yok. Diğer ilçe belediyelerinde ise sadece bir şehir plancısı çalıştırılıyor.   Kentsel dönüşüm alanı belirleyeceksiniz, ulaşım master planı, uydu kentler yapacaksınız ama şehir plancınız yok veya çok yetersiz.

Son olarak şehir plancılarının sorunlarını konuşalım. Genel hatlarıyla meslektaşlarınızın sorunları nelerdir?

Şehir plancılarının sorunları en başta siyasilerdir. Meclisler, belediye başkanları, milletvekilleri… Çünkü kente direkt müdahale ediyorlar. Biz plancıların plan çizmelerinin hiçbir anlamı olmayabiliyor.  Çünkü planlarımızı belediye meclislerinde, bakanlıklarda değiştirilebiliyorlar. Belediyeler ve resmi kurumlar plancı istihdam etmiyor, daha çok mimar ve mühendisten oluşuyor teknik kadroları. Her kurumda şehir plancısı olması lazım.

FOTOĞRAFLAR: HATİCE DAL